سید روح‌الله خمینی (زاده‌شده به نام سید روح‌الله مصطفوی؛ ۱ مهر ۱۲۸۱ – ۱۳ خرداد ۱۳۶۸) سیاستمدار و مرجع تقلید شیعهٔ دوازده‌امامی اهل ایران بود که از سال ۱۳۵۸ تا زمان درگذشتش در سال ۱۳۶۸، به‌عنوان نخستین رهبر جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کرد. او انقلاب ۱۳۵۷ را رهبری کرد که به سرنگونی حکومت محمدرضا پهلوی و پایان شاهنشاهی ایران منجر شد و به‌دنبال آن، نظام جمهوری اسلامی ایران را از طریق همه‌پرسی بنیان گذاشت.

خمینی در حوزهٔ علمیه به تحصیل فقه، فلسفهٔ اسلامی و عرفان پرداخت و در سال ۱۳۱۳ به اجتهاد رسید. به‌گزارش ساواک وی اجازهٔ اجتهاد خود را از عبدالکریم حائری یزدی دریافت کرد. به روایت دیگر، او نه از کسی اجازهٔ اجتهاد گرفته و نه به کسی چنین اجازه‌ای داده است.او به مبارزه با سیاست‌های محمدرضاشاه، به‌خصوص انقلاب سفید و اعطای حق رأی به زنان از سوی شاه پرداخت و به‌دلیل متهم کردن شاه به تبعیت از سیاست اسرائیل و ایالات متحده در سال ۱۳۴۲ خورشیدی، ۱۰ ماه زندانی شد[۹] و سال بعد، به‌دلیل سخنرانی علیه اعطای کاپیتولاسیون به مستشاران نظامی آمریکایی، تبعید شد. وی در ۱۴ سال تبعید، پیگیر اوضاع سیاسی ایران بود، با ارسال پیام و اعلامیه، اسلام‌گرایان و مخالفان را رهبری می‌کرد و به تدوین نظریهٔ ولایت فقیه — که اصول آن تا پیش از انقلاب برای مردم ناشناخته ماند — پرداخت.[۱۶] وی در آخرین روزهای منتهی به پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، به‌عنوان رهبر آن، شورای انقلاب و دولت موقت را تشکیل داد. پس از خروج شاه از ایران، در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، خمینیِ به ایران بازگشت و در ۲۲ بهمن انقلاب پیروز شد.