حضرت امام روح‌الله موسوی خمینی (قدس سره الشریف) از برجسته‌ترین شخصیت‌های دینی، سیاسی و فکری جهان اسلام در قرن معاصر به شمار می‌روند. ایشان در اول مهرماه سال ۱۲۸۱ هجری شمسی در شهرستان خمین دیده به جهان گشودند و با رهبری نهضت اسلامی، صفحه‌ای نوین در تاریخ ایران و جهان اسلام گشودند.
مراتب علمی و معنوی
امام خمینی (ره) با برخورداری از نبوغ فکری و روحی استثنایی، پس از اتمام مقدمات در زادگاه خود خمین، در سال ۱۲۹۹ شمسی برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه اراک رفتند و حدود یک سال بعد، همزمان با مهاجرت آیت‌الله العظمی حائری یزدی به قم، ایشان نیز به این شهر هجرت کردند. امام در محضر استادان بزرگی همچون آیت‌الله العظمی حائری یزدی (مؤسس حوزه علمیه قم)، آیت‌الله محمدعلی شاه‌آبادی و دیگر علمای برجسته، به مراتب عالی علمی دست یافتند. ایشان در اوایل دهه ۱۳۱۰ به درجه رفیع اجتهاد نائل آمدند و به‌زودی به یکی از برجسته‌ترین مدرسان و مراجع حوزه علمیه قم تبدیل شدند.
امام خمینی (ره) با تسلط کم‌نظیر بر علوم اسلامی، در عرصه‌های مختلف از جمله فقه، اصول، فلسفه، عرفان و اخلاق، آثار ارزشمندی را تألیف نمودند. کتاب «تحریرالوسیله» در زمینه فقه، «کشف الاسرار» که در سال ۱۳۲۳ در پاسخ به کتاب «اسرار هزار ساله» نگاشته شد، و «ولایت فقیه» از جمله تألیفات مهم ایشان به شمار می‌روند. همچنین مجموعه «صحیفه نور» که گردآوری سخنرانی‌ها، پیام‌ها و بیانات امام خمینی (ره) است، توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی جمع‌آوری و منتشر شده و گنجینه‌ای ارزشمند از اندیشه‌های ایشان محسوب می‌شود.
نهضت اسلامی و رهبری انقلاب
آغاز مبارزات سیاسی امام خمینی (ره) به‌طور جدی از سال ۱۳۴۲ و در اعتراض به سیاست‌های رژیم پهلوی شکل گرفت. قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ملت ایران بود که به دنبال بازداشت امام خمینی (ره) رخ داد. پس از آن، ایشان به دلیل سخنرانی علیه کاپیتولاسیون و انتقاد از وابستگی رژیم به قدرت‌های بیگانه، به ترکیه و سپس عراق تبعید شدند.
در طول ۱۴ سال تبعید، امام خمینی (ره) هرگز از هدایت نهضت اسلامی غافل نشدند و با ارسال پیام‌ها و اعلامیه‌ها، به روشنگری اذهان مردم و هدایت مبارزان پرداختند. در این دوران، ایشان به تبیین و تدوین نظریه «ولایت فقیه» همت گماشتند که بعدها به عنوان مبنای نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
سرانجام با اوج‌گیری انقلاب اسلامی و فرار شاه از ایران، امام خمینی (ره) در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در میان استقبال بی‌نظیر مردم به میهن اسلامی بازگشتند و با رهبری حکیمانه خود، انقلاب شکوهمند اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید.
بنیانگذاری جمهوری اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار و رهبر نظام جمهوری اسلامی، با درایت و هوشمندی به هدایت کشور در شرایط سخت پس از انقلاب پرداختند. ایشان با تأسیس نهادهای انقلابی، تدوین قانون اساسی بر پایه اصول اسلامی و رهبری جامعه در دوران جنگ تحمیلی، نقشی بی‌بدیل در استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایفا نمودند.
اندیشه‌های اقتصادی امام خمینی (ره) نیز متکی بر عدالت اجتماعی، استقلال اقتصادی، نفی سلطه بیگانگان و توجه ویژه به محرومان و مستضعفان بود. شعار معروف «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» بیانگر دیدگاه استقلال‌طلبانه ایشان در تمامی عرصه‌ها از جمله اقتصاد بود.
میراث ماندگار
امام خمینی (ره) پس از یک عمر مجاهدت و خدمت به اسلام و مسلمین، در شب ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ به ملکوت اعلی پیوستند و پیکر مطهرشان در میان سیل اشک و اندوه امت اسلامی در جوار حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در تهران به خاک سپرده شد.
میراث ارزشمند امام خمینی (ره) در قالب اندیشه‌های ناب اسلامی، آثار علمی گرانسنگ و نظام جمهوری اسلامی، همچنان الهام‌بخش ملت ایران و مسلمانان جهان است. راه و مکتب ایشان که بر پایه اسلام ناب محمدی (ص) استوار بود، راهنمای امت اسلامی در مواجهه با چالش‌های دنیای معاصر خواهد بود.
بی‌تردید، امام خمینی (ره) به عنوان یکی از بزرگترین شخصیت‌های تأثیرگذار در تاریخ معاصر جهان و احیاگر تفکر دینی در عصر حاضر، همواره در یاد و خاطره تاریخ باقی خواهند ماند

خمینی در حوزهٔ علمیه به تحصیل فقه، فلسفهٔ اسلامی و عرفان پرداخت و در سال ۱۳۱۳ به اجتهاد رسید. به‌گزارش ساواک وی اجازهٔ اجتهاد خود را از عبدالکریم حائری یزدی دریافت کرد. به روایت دیگر، او نه از کسی اجازهٔ اجتهاد گرفته و نه به کسی چنین اجازه‌ای داده است.او به مبارزه با سیاست‌های محمدرضاشاه، به‌خصوص انقلاب سفید و اعطای حق رأی به زنان از سوی شاه پرداخت و به‌دلیل متهم کردن شاه به تبعیت از سیاست اسرائیل و ایالات متحده در سال ۱۳۴۲ خورشیدی، ۱۰ ماه زندانی شد[۹] و سال بعد، به‌دلیل سخنرانی علیه اعطای کاپیتولاسیون به مستشاران نظامی آمریکایی، تبعید شد. وی در ۱۴ سال تبعید، پیگیر اوضاع سیاسی ایران بود، با ارسال پیام و اعلامیه، اسلام‌گرایان و مخالفان را رهبری می‌کرد و به تدوین نظریهٔ ولایت فقیه — که اصول آن تا پیش از انقلاب برای مردم ناشناخته ماند — پرداخت. وی در آخرین روزهای منتهی به پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، به‌عنوان رهبر آن، شورای انقلاب و دولت موقت را تشکیل داد. پس از خروج شاه از ایران، در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، خمینیِ به ایران بازگشت و در ۲۲ بهمن انقلاب پیروز شد.